Matcha jest prawdopodobnie najwyższym osiągnięciem japońskiej sztuki herbacianej. Ta zielona herbata wyróżnia się spośród wszystkich innych przede wszystkim ze względu na niezwykłą formę. Zamiast umieszczania liści w wodzie, by nabrała ich smaku, proszek o intensywnym kolorze łączymy z nią bezpośrednio, tworząc jednolity napój o pięknej piance. Obszerny tekst na temat matchy znajdziesz tutaj (wkrótce). Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Czym jest matcha?
Matcha to sproszkowana herbata japońska. Wiele osób, myśląc o ceremonii herbacianej, wyobraża sobie właśnie ten zielony napój. Chociaż zasady jego przygotowania są proste, to długa tradycja nadała temu procesowi szczególny charakter i podniosłość. Matcha cieszy się ogromną sławą, zarówno jako herbata, jak i jako składnik spożywczy: przede wszystkim niezwykły dodatek cukierniczy. Technicznie rzecz biorąc, jest to herbata zielona, jednak ze względu na zupełnie odmienną formę i sposób przygotowywania należy uznać ją za jej odrębny rodzaj.
Co oznacza słowo matcha?
Dosłowne tłumaczenie jest zaskakująco bezpośrednie. Matcha to po prostu „sproszkowana herbata”. Na świecie przyjęło się wymawiać tę nazwę jako „macza”. Jak jednak poprawnie powinno się ją wymawiać? Właściwą wymową jest „macia”, ponieważ jest to produkt japoński. Z tego powodu słowo „cha”, herbata, wymawiamy jako „cia”, a nie jak w przypadku herbat chińskich „cza”. Puryści udźwięczniają również drobne, niemal nieme „t”.
Czym charakteryzuje się matcha?
Właściwości tego japońskiego napoju to intensywny smak i silny wpływ na umysł: jednoczesne działanie uspokajające oraz pobudzające, trwające znacznie dłużej od kawowego. Przepełniony jest on smakiem umami i posiada rozkoszną, gęstą teksturę, której nie zajedziemy w żadnej innej zielonej herbacie. Pod względem wyglądu, japońskiej matchy nie sposób pomylić z żadnym innym produktem z herbacianego świata. Ma ona postać drobnego, intensywnie zielonego proszku, znacznie drobniejszego od innych nieliściastych herbat. Najczęściej sprzedawana jest w 30g lub 40g metalowych, okrągłych puszkach.
Jak powstaje matcha?
Plantacje tej japońskiej zielonej herbaty na kilka tygodni przed zbiorem są stopniowo zacieniane, dzięki czemu liście stają się delikatne, drobne i niezwykle bogate w smak umami.
Najwyższej jakości matcha powstaje z liści niemal całkowicie pozbawionych dostępu do słońca. Przez zebraną herbatę przepuszcza się gorącą parę, aby zatrzymać proces jej ciemnienia, po czym następuje dokładne suszenie liści. Są one sortowane i przechowywane w chłodzie aż do momentu powolnego i precyzyjnego mielenia.
Jakie są rodzaje matchy?
Wielu sprzedawców rozróżnia gatunek „kulinarny” i „ceremonialny”. Odmiana ceremonialna jest najbardziej ceniona i wyróżnia się wysoką jakością, dzięki czemu jest zdatna do picia. Czym jest rodzaj kulinarny? To herbata okrutnie niskiej jakości, która po przygotowaniu byłaby gorzka i trudna do przełknięcia. Polecamy unikać produktów oznaczonych tą etykietą. Dobry kucharz wie, że posiłek powinien składać się tylko z produktów, które same w sobie są smaczne, dlatego nasz odpowiednik japońskiej matchy kulinarnej może być również spożywany „ceremonialnie”.
Jak przygotować matchę?
Przygotowuje się ją zupełnie inaczej od pozostałych japońskich herbat. Nie parzymy liści, tylko łączymy zielony proszek z wodą, najczęściej za pomocą bambusowej miotełki, tworząc w ten sposób jednolity napój. Należy unikać wrzącej wody, odpowiednia będzie temperatura około 80°C. Standardowa porcja matchy to około 2g herbaty. Bambusowa miotełka nie jest wcale koniecznością, sproszkowany produkt możemy połączyć z wodą za pomocą spieniacza do mleka lub nawet poprzez energiczne trzepanie szczelnym słoikiem.
Jakich akcesoriów używa się do matchy?
Tradycyjnie matchę przygotowuje się za pomocą chasena („ciasena”), bambusowej miotełki o twardych włóknach. Dodatkowymi akcesoriami są bambusowe chashaku („ciasaku”), prosta łyżeczka do nakładania zielonego proszku oraz służące do nabierania wody hishaku („hiszaku”). Charakterystyczny dla ceremonii herbacianej napój przygotowuje się i pije z matchawana („maciałana”), dużej czarki bądź miseczki o grubych ściankach.
Jak smakuje matcha?
Intensywnie trawiasty, kremowy smak pełen umami (nazywanego „piątym smakiem”) – tym wyróżnia się japońska zielona herbata matcha. W celu lepszego zrozumienia warto przypomnieć czym jest właściwie smak umami. Opisywany jest jako wyrazisty, rosołowy i mięsny, w pewnym sensie jednocześnie słodki i słony. Taki posmak znany może być niektórym z wodorostów, sosu sojowego i niektórych fermentowanych produktów.
Skąd pochodzi matcha?
Wysokiej jakości matcha pochodzi tylko i wyłącznie z Japonii. Historycznie produkowana była również w Chinach, jednak w dzisiejszych czasach chińska odmiana to produkt z najniższej półki, który omijać radzimy szerokim łukiem. Zdecydowanie najsłynniejszym regionem uprawy tych krzewów herbacianych jest Uji w prefekturze Kyoto. Ta etykieta obiecuje wysoką jakość, prawdopodobnie w towarzystwie wysokiej ceny. To doskonały gatunek – kremowy, trawiasty i pełen zachwycającego umami. Region Nishio słynie nie tyle z jakości ile z ilości – większość produkowanej na świecie matchy pochodzi właśnie stąd.
Oczywiście, na tak rozległych polach herbacianych możemy znaleźć perełki, jednak słowo „Nishio” samo w sobie nie ekscytuje. Wschodzącymi gwiazdami wśród regionów produkujących japońską zieloną herbatę matcha są natomiast Fukuoka i Kagoshima. Ta pierwsza ma swój własny, nowoczesny styl produkcji, tamtejsza matcha wyróżnia się mocnym prażeniem i zaskakującą orzechowością. Kagoshima zaś zasłynęła z ogromnego nacisku na ekologiczne, prawdziwie naturalne uprawy. Producenci z Kagoshimy dopiero budują swoją renomę, dlatego wysoką jakość swojej herbaty udowadniają przejrzystością produkcji i koncentracją na produkcie single-origin.
Herbata matcha na prezent – komu podarować?
Uczciwie polecamy kupować matchę tylko osobom, które już ją piją, lub które wyraziły chęć jej spróbowania. To wyjątkowy japoński napój wymagający zrozumienia, a jego wykonanie – umiejętności. W dodatku, aby cieszyć się nim w pełni, najlepiej posiadać odpowiednie akcesoria. Z drugiej strony – nie ma wspanialszego herbacianego prezentu od całego matchowego zestawu. Matchawan, chasen i dobra matcha mogą stać się początkiem wielkiej pasji wzbogacającej życie o cenne chwile intensywnego spokoju.